Nasz profil

NASZ PATRON

Oswald Marian Balzer (1858-1933) – jeden z najznakomitszych polskich uczonych, historyk prawa i ustroju, profesor i rektor Uniwersytetu Lwowskiego, dyrektor Archiwum Krajowego Aktów Grodzkich i Ziemskich we Lwowie, twórca i prezes Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej, wspaniały wykładowca akademicki i wychowawca wielu pokoleń historyków, wielki patriota polski i obrońca słowiańszczyzny. Urodził się 23 stycznia 1858 roku w Chodorowie (w Galicji Wschodniej) w rodzinie austriacko-niemieckiej, gimnazjum ukończył we Lwowie i studiował na uniwersytetach lwowskim, jagiellońskim i berlińskim. Habilitował się w wieku dwudziestu siedmiu lat na Uniwersytecie Lwowskim na podstawie dzieła Geneza trybunału koronnego, a w wieku trzydziestu dwóch lat był już profesorem zwyczajnym. Wielką sławę wśród narodów słowiańskich przyniósł Balzerowi list otwarty do niemieckiego noblisty Teodora Mommsena (1887), który zarzucał Słowianom, że są „apostołami barbarzyństwa, którzy niemiecką pracę w Europie Środkowo-Wschodniej pragną pogrzebać w przepaściach swej dzikości”. Spokojna, błyskotliwa i znakomicie udokumentowana odpowiedź Balzera zaowocowała zaproszeniami do kilkudziesięciu polskich i zagranicznych towarzystw naukowych, m.in. Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, Akademii Umiejętności w Pradze, Petersburgu, Sofii, Zagrzebiu, Towarzystwa Naukowego w Warszawie, Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, Wilnie, Przemyślu. Pięć uniwersytetów nadało mu doktorat honorowy. W 1902 roku reprezentował honorowo rząd Galicji w słynnym sporze pomiędzy Galicją a Węgrami o Morskie Oko w Tatrach. Rozprawa ta miała miejsce przed międzynarodowym sądem polubownym w Grazu. Współcześni nie mieli wątpliwości – wygrana strony galicyjskiej (de facto polskiej) była zasługą Oswalda Balzera, którego precyzyjny, świetnie udokumentowany, trwający cztery dni wywód przed sądem nie pozwolił na wydanie innego wyroku. Ustanowiona wtedy granica w Tatrach w rejonie Rysów i Żabiego obowiązuje do dzisiaj. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku Oswald Balzer zaproponował i uzasadnił nazwę nowej waluty – złoty polski, domagał się skutecznie, aby Orzeł Biały posiadał Koronę, a nazwa państwa polskiego brzmiała  Rzeczpospolita Polska. W uznaniu zasług został w roku 1921, jako pierwszy uczony polski, odznaczony Orderem Orła Białego – najwyższym odznaczeniem cywilnym. W roku 1932 odważnie występował przeciwko próbom ograniczenia przez sanację autonomii wyższych uczelni, czym zyskał podziw i uznanie środowisk akademickich. Wśród licznych prac naukowych Oswalda Balzera znajdziemy m.in. tytuły: Geneza Trybunału Koronnego (1885), Reformy polityczne i społeczne Konstytucji 3 Maja (1891), Genealogia Piastów (1895), O następstwie tronu w Polsce. Studia historyczno-prawne (1897), O Morskie Oko. Wywód praw polskich przed sądem polubownym w Gradcu (Grazu)] (1906)), Historia Austrii w zarysie (Kraków 1915), Z zagadnień ustrojowych Polski (Kraków 1915), Stolice Polski 963-1138 (Lwów 1916),  Skarbiec i archiwum koronne doby przed-jagiellońskiej (Lwów 1917),  Królestwo Polskie 1295-1327 (t. I-III, 1919-1920). Oswald Balzer zmarł we Lwowie 11 stycznia 1933 roku i pochowany został na Cmentarzu Łyczakowskim. Na zachowanym grobowcu jest napis, który znakomicie puentuje Jego piękne i pracowite życie – Deo et Patriae servibant (Bogu i Ojczyźnie służył). W uznaniu zasług Jego imieniem nazwano drogę z Zakopanego do Morskiego Oka i jedną z ulic w mieście. Od roku 1937 jest również patronem I Liceum Ogólnokształcącego w Zakopanem.

Wybrane artykuły:

Mieczysław Rokosz – Oswald M. Balzer – uczony i obywatel
http://www.absolwencilo-zakopane.pl/balzer.htm

Roman Nowacki – Wybitni uczeni Uniwersytetu Jana Kazimierza  – Oswald Balzer (1858-1933)

NASZA HISTORIA

Historia naszej szkoły jest bardzo ciekawa, a jej początki sięgają 1912 roku, kiedy to powołano do życia Prywatne Gimnazjum Realne. W tamtym czasie polska młodzież – ze względu na stan swojego zdrowia  potrzebująca świeżego górskiego powietrza – wyjeżdżała do Szwajcarii i innych krajów europejskich w celu edukacji w tamtejszych uzdrowiskach. Młodzi Polacy byli oderwani od ojczystej ziemi i pozbawieni kontaktu z językiem, co negatywnie wpływało na ich rozwój umysłowy i świadomość narodową. Aby temu zapobiec, założono w Zakopanem (znanym już jako kurort dzięki działaniom Tytusa Chałubińskiego) pierwszą średnią szkołę, której celem miało być skupianie tej właśnie młodzieży polskiej rozrzuconej po zagranicznych uzdrowiskach. Początkowo działalność szkoły wiązała się z dużymi trudnościami lokalowymi i finansowymi. Często zmieniały się jej siedziby. Zajęcia odbywały się kolejno w willach „Szarotka”, „Skoczyska” oraz „Podlasie”. Pierwsi uczniowie opuścili mury szkolne w 1915 roku (27 uczniów i 4 uczennice), dając  początek wielkiej rodzinie absolwentów. Na wiele lat siedzibą Szkoły stała się willa „Liliana” (dziś już nieistniejąca) i ta nazwa towarzyszyła szkole przez wiele lat. Nauka odbywała się w niej na dwie zmiany  i często ostatnie lekcje przeprowadzano przy świetle lamp naftowych. Pomimo uciążliwości zapał młodych Polaków do nauki był ogromny, a zdobywanie wiedzy stało się swoistą formą walki o godność narodową i niepodległą Ojczyznę. W 1922 r. placówka została upaństwowiona, czego skutkiem było zniesienie koedukacji w nauczaniu, a  „Liliana” stała się szkołą męską. Nie zapomniano jednak o płci pięknej, dla której utworzono Gimnazjum Żeńskie, popularnie zwane„Szarotką”. Innym skutkiem upaństwowienia szkoły .było jej zelektryfikowanie oraz wybudowanie nowych pracowni i gabinetów. W 25. rocznicę swego istnienia, w roku 1937 szkoła otrzymała nową nazwę – Państwowe Gimnazjum i Liceum im. Oswalda Balzera w Zakopanem. Mimo wybuchu II wojny światowej szkoła nie zaprzestała działalności, a lekcje odbywały się do 11 listopada 1939r. W tym dniu szkołę zamknięto, a część grona pedagogicznego została aresztowana. Wielu ocalałych przed aresztowaniem profesorów gorliwie zajęło się pracą dydaktyczną w konspiracji. Po wojnie nauka w Liceum zaczęła się 1 lutego 1945 roku w starym budynku „Liliany”, ponieważ próby uzyskania nowego nie powiodły się. W 1962 r. z okazji 50-lecia szkoły odbył się pierwszy zjazd absolwentów. Była to okazja do spotkania dawnych wychowawców i wychowanków, a także do odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i pomordowanym w czasie wojny uczniom i profesorom. Wmurowany został także kamień węgielny pod budowę nowej siedziby szkoły, która mogłaby pomieścić wszystkich chętnych do nauki w liceum. Nauka w nowym budynku rozpoczęła się w 1968 roku. Jak na owe czasy był to budynek nowoczesny, posiadający dobrze wyposażone gabinety (chemiczny, fizyczny i biologiczny) oraz obszerną salę gimnastyczną. W latach 70. zaczęły powstawać klasy profilowane. Szkoła zaczęła także nawiązywać kontakty zagraniczne, umożliwiające wzajemne wizyty uczniów oraz wymianę doświadczeń wśród nauczycieli. Lata 80. to czas żywej działalności samorządu uczniowskiego oraz samych uczniów, związanej z ogólnym ruchem reform i nadzieją na zmiany. Samorząd postulował do władz oświatowych o m.in. obchodzenie rocznic związanych z ważnymi wydarzeniami historycznymi, o zmianę programów nauczania historii i języka polskiego oraz o podniesienie rangi samorządu uczniowskiego. W tym czasie powstała również Izba Ojczyźniana, stanowiąca cenną podbudowę dla lekcji historii i języka polskiego. Przełom lat 80. i 90. to okres reform, których przejawem było powstanie m.in. Społecznej Rady Szkoły, pełniącej rolę szkolnego parlamentu. Jej zasługą jest opracowanie m.in. Statutu Szkoły i regulaminów oceniania. Od 1992 do szkoły przyłączono Liceum Mistrzostwa Sportowego. Następnie Zespól Szkół Mistrzostwa Sportowego stał się samodzielną jednostką, jednak nadal korzystał z gościnności I LO. W latach 90.  mimo trudności finansowych, dzięki zaangażowaniu rodziców, dyrekcji i nauczycieli szkoła ciągle się rozwijała. Wzbogacano wyposażenie gabinetów, powstały również nowe – np. pracownie komputerowe. Dużym osiągnięciem szkoły jest wysoki odsetek uczniów studiujących na wielu wyższych uczelniach. W XXI wiek I LO wkroczyło równocześnie z reformą związaną z wprowadzeniem nowego, trzyletniego liceum na podbudowie gimnazjum.